Opinions

7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e beklenmedik ve büyük ölçekli saldırısının ardından, her iki taraftan binlerce sivil yaşamını yitirdi. Devam eden savaşın kurbanı olan dikkat çekici bir grup ise Filistinli mültecilere on yıllardır temel hizmetler sağlayan Birleşmiş Milletler görevlileri. Sivillere, sivil hedeflere, sağlık görevlilerine ve sağlık tesislerine silahlı çatışma hukuku kurallarında hususen koruma verilmiş olsa da, şu ana kadar 100’den fazla Birleşmiş Milletler görevlisi hayatını kaybetti.

Hollanda’da 7 Temmuz 2023 tarihinde hükümetin görevi bırakması ve dahası Hollanda’nın en uzun süre görev yapan Başbakanı olma unvanını taşıyan Mark Rutte’nin (Liberal Parti, VVD) ulusal siyasetten ayrıldığını duyurmasıyla Hollanda’da genel seçim heyecanı başlamıştı. Bu gelişme üzerine hemen kollarını sıvayan otoriteler yeni genel seçim tarihi olarak 22 Kasım’ı belirlemişlerdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 17 Kasım günü Almanya'ya gerçekleştirdiği ziyaret her iki ülkenin de ana gündem maddelerinin ilk sırasında yer aldı. Bu ziyaret sırasında Erdoğan, Almanya Başbakanı Scholz ve Cumhurbaşkanı Steinmeier ile birer görüşme gerçekleştirdi. Ziyaret öncesi Erdoğan ve Scholz’un doğrudan birbirlerini hedef alan açıklamaları sonrası tansiyon bu kadar yükselmişken ve Almanya tarafından Erdoğan'a yönelik tepkiler bu kadar artmışken Scholz - Erdoğan görüşmesinin neden iptal edilmediği ya da en azından başka bir tarihe ertelenmediği sorusu karşımıza çıkıyor.

"Devletten geriye ne kaldı? İnsan sermayesi, altyapı, ekonomi, adalet, güvenlik, savunma, dışişleri ve içişleri bakanlıkları. Siyasetin işi sona erdi! Yaşasın lanet olası özgürlük!” Bu sözler, geçtiğimiz Pazar günü gerçekleşen ikinci tur seçimlerde galip gelen müstakbel Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'ye ait. Özgürlük Gelişimi Partisi'nin adayı olarak seçimlere giren Milei, %55,82 oy alarak devlet başkanı seçildi.

President Erdoğan has finally sharpened his criticism against Israel. In a speech delivered in parliament to his fellow party members this week, Erdoğan portrayed the events in Gaza as a matter of cross and crescent, drawing parallels to the Crusades that ravaged the Levant in the Middle Ages. Moreover, he not only labeled Israel as a terror state committing genocide, but also reiterated that Hamas is not a terrorist organization.

Middle Eastern governments are struggling to manage public anger and are calling for a ceasefire. Turkish leaders have also expressed their discontent with the war, primarily directed at Israel. Although the conflict in Gaza may impede Turkey's efforts to normalize relations with Israel and the West, the Turkish government also derives some benefits from the war.

Yemen’deki Husilerin Gazze’de yaşanan savaştan ötürü İsrail’e savaş ilan edip, bölgeye doğru çok sayıda füze yollaması Filistin’deki savaşın yayılabileceği endişesini bir kez daha tetikledi. Bu bağlamda, Gazze’de yaşanan gelişmelerin Lübnan, Ürdün, Mısır, İran, ABD ve diğer ülkeleri de içine çekebilecek bir savaşa dönüşebileceğinden endişe ediliyor.

Bölgesel bir savaş senaryosunda İran’ın tavrı ve politikaları önem taşıyor. İran, kendisine müzahir hükümetler ve silahlı örgütler aracılığıyla Ortadoğu politikalarına nüfuz ediyor.

Her ne kadar 7 Ekim Hamas saldırısı ve İsrail'in sonrasındaki hava ve kara operasyonları bölgedeki tansiyonu yükseltmiş olsa da bölgesel bir savaş ihtimali hala çok yüksek değil.

Hamas’ın 7 Ekim saldırısı öncesinde İsrail bölgede askeri ve siyasi açıdan en güvenli dönemini yaşıyordu. ABD’yle yıllar süren savunma işbirliği ve yine ABD’nin kolaylaştırıcılığında Arap ülkeleriyle normalleşme girişimleri sayesinde artık İsrail’in beka sorunundan bahsetmek güç görünüyordu.

Gazze’deki savaşın bölgesel bir savaşa dönüşmesi için öncelikle böyle bir savaşın kimler arasında çıkabileceğini değerlendirmek gerekiyor. Zira bölgesel bir savaş için tek bir ülkeden ziyade bloklara ihtiyacımız var. Mısır, Suudi Arabistan, Ürdün ve Birleşik Arap Emirlikleri’nin İsrail’le barışı bozmaya niyetleri olduklarına dair bir emare bulunmuyor.

Gazze’deki gelişmelerin İsrail ile bölge ülkeleri arasında geniş çaplı bir çatışmaya ya da savaşa dönüşme ihtimalini düşük görüyorum. Öncelikle, ne İsrail ne de diğer bölge ülkeleri Ortadoğu yeni bir savaş istemiyorlar. Hamas’ı tamamen ortadan kaldırmayı öncelikli hedef olarak belirlemiş ve Gazze’ye odaklanmış Netanyahu yönetiminin dikkatini ve gücünü dağıtacak başka cepheler açmaktan imtina etmesi beklenmelidir.